Шалқар аудандық тарихи — өлкетану музей қорындағы ерекше құндылықтар   Кітап — «Ихтирау Кәбир» Осман тілінде жазылған ескіше 1322 жыл хижра 21 рамадан қазіргі уақытпен 1904 ж. 29 қарашада «Ғариф Әфәнди» баспасынан шыққан. Тапсырған: «Матай Қоқанұлы» мешітінің бас имамы Такеев Нұрлыбек Панабайұлы   Кітапша — Қасиетті дұғалар жазылған. Тапсырған: Оразғали           Самаурын Тапсырған: 1987 жылы аудандық теміржол емханасы           […]

Шекті Тілеу батыр Айтұлы (1630-1684жж) XVII ғасырда өмір сүрген, 1681-1684 жылдары астанамыз Түркістандығана емес, күллі қазақ Ордасын қорғаған Сайрам соғысының қаһарманы. Тілеудің арғы атасы – Едіге. Едіге тарихи деректерде «Дешті Қыпшақәміршісі, Татараия императоры, Алтын Орда билеушісі» ал, халық санасында «Ел қамын жеген Ер Едіге» атанған ұлы бабаның ұрпағы. Тілеу Айтұлы ел билеген атақты би, ойшыл […]

Шекті Жолдаяқ батыр Тлеуұлы (1665-1684жж) Жолдыаяқ батыр да қазақ халқының тәуелсіздігі үшін қан төккен батырлардың бірі.Сайрам соғысында елдің азаттығы мен бостандығы үшін қаза болған. Кіші жүздің белгілі биі Тілеу Айтұлының баласы, Сайрам шайқасында ерекше ерлігімен абыройға бөленген батыр. Өзі сол шайқаста қаза табады. Түркістандағы Қожа Ахмет Иассауи кесенесінің жанында жерленді. Ұрпақтары Ақтөбе өңірінде тұрады, Түркістан […]

Мөңке би Тілеуұлы (1675 – 1756 ж.ж.) Дала ойшылдары мен ақын-жыраушыларының ұлттық ой мен танымдағы ерекше орын иемденіп, халыққа кеңінен танылуы тиіс тұлғалардың бірі.Мөңке би философияның, эстетиканың,поэзияның Асанқайғыдан бері қарайғы дәстүрлі жолын ғажайып дарынымен жалғаған ұлы ақын, көреген ойшыл, әйгілі би. Ол заманында билікке араласқан қоғам қайраткері, айтулы ақын-жырау, әйгілі би болған тұлға. Мөңке би […]

Жылқаман Отыншыұлы (1712-1796) Жылқаман батыр — 1712-1796 жылдары өмір сүрген тарихи тұлға, қазақтың майталман қолбасшыларының бірі. Оның бір ерекшелігі, өз заманындағы батырлардың арасында алғаш мылтық ұстаған және өте мерген, шапшаң адам болған. Кіші жүздің алты Әлімнің ішінде Шекті руының Жақайым аталығының батыры Жылқаман Отыншыұлы 1712 жылы Қызылорда облысы Арал ауданы Бөген елді мекенінде дүниеге келген. […]

Қайдауыл батыр Едігеұлы (1766 – 1839 ж.ж) Көтібар, Арыстан, Достан сынды батырлардың замандасы.Қайдауыл мен Көтібар ел қорғандары ретінде бірі сыртта болса,екіншісі іште ел ішінде тосқауыл болған.Ол ел намысын қорғап бес қаруын шешпей ат , жорық үстінде өмір кешкен тарихи тұлға.XVIII ғасырдың 80-90 жылдарындағы Түрікпен шабысына, башқұрттар мен Жайық бойы атты казактарының шапқыншылықтарындағы 30-ға тарта жекпе-жектік […]

Арыстан батыр Тінәліұлы (1771 – 1845 ж.ж.) ХХІғ. 70-80 жылдарында қазіргі Ақтөбе облысында,Ұлы Борсық құмы бойында туып, ХІХ ғасырдың орта шеніне қарай патша өкіметі орындарының қазақ руларын бір-біріне айдап салып, арандатуының құрбаны болған батыр.Ресей үкіметі «дала рыцары» деп мойындаған, елінің бостандығы үшін ат үстінде жанын пида еткен, қолбасшы Көтібар Бәсенұлының немере інісі, жорықтардағы сүйеніші әрі […]

Есет Көтібарұлы (1803-1888жж) Ақтөбе облысының Шалқар ауданындағы Шалқар көлінен жеті-он шақырым жердегі Ақши бойында дүниеге келген шекті руынан шыққан белгілі тарихи тұлға, азаттық үшін күрескен халық батыры. 1853-1858 жылдары шекті жұртының халық-азаттық қозғалысының басшысы, 1868-1880 жылдары Ырғыз уезі бастығының көмекшісі болған. Ресей империясының отаршылдық саясатына қарсы ұлт-азаттық қозғалыстың басшысы, Кіші жүздің Қабақ руының басқарушысы болған. […]

Байқазақ Жолдасбайұлы (1839 – 1896 ж.ж.) Тарихи деректер бойынша Байқазақ батыр 1839 жылы Ырғыз ауданы Темірастау болысында (қазіргі Калинин кеңшарында) дүниеге келген. Байқазақ батырдың туған және өмір сүрген дәуірі бытыраңқы қазақ ұлыстарын бір жағынан патшалы Ресей, екінші жағынан Қоқан, Хиуа хандықтары қыспаққа алған уақыт еді. Байқазақ батыр жас болса да, Қарабас Есет Көтібарұлы, Өмір Әзберген, […]

Сарышолақ шайыр Боранбайұлы (1858-1929жж) Жыршы, ақын, композитор. Сарышолақ Боранбайұлы өткен ғасырдың орта 1866 жылы Шалқар ауданы, Қопасор ауылына қарасты «Көпжасар жұрты» деген жерде дүниеге келген. Сарышолақ жас кезінен өнерге әуес болған. Әртүрлі аспаптарда ойнаумен бірге, шырқатып ән де салған. Арапша оқып хат таныған. Ауызша деректерге қарағанда, Сарышолақ кедей адам болған, тілі өткір, сөзі мірдей, айтысқан […]